Đây là một câu chuyện ngắn về hai con cá tra, một con đi Mỹ, một con đi Trung Quốc. Rồi qua đó, doanh nghiệp có thể lựa chọn hướng đi lâu dài cho doanh nghiệp: gian lận hoặc đàng hoàng tử tế. Và bây giờ, chúng ta cùng đọc câu chuyện sau đây!
Từ Vietfish 2017, con cá tra đi Trung Quốc…
Vậy là Hội chợ thủy sản quốc tế Vietfish 2017 vừa mới kết thúc tại Tp.HCM vào ngày 31.8 vừa qua sau 3 ngày hoạt động nhộn nhịp. Hội chợ năm nay chứng kiến làn sóng thương nhân Châu Á mà số đông là đến từ Trung Quốc sang mua thủy hải sản khá “rầm rầm rộ rộ”. Điều đó cũng không có gì ngạc nhiên khi mà hơn 1 năm nay thị trường Trung Quốc săn con cá tra rất ráo riết bởi giá thành vừa rẻ mà lại được đánh giá là có chất lượng tốt hơn con cá rô phí ở “bển”.
Trong suốt thời gian diễn ra hội chợ, dường như đi đến gian hàng cá tra nào cũng có sự xuất hiện của mấy ông thương nhân Trung Quốc hỏi mua cá. Một doanh nghiệp cá ở An Giang còn cho biết chỉ trong 3 ngày diễn ra hội chợ nhưng số doanh nhân Trung Quốc đến đây không dưới 20 người, họ yêu cầu nếu có đủ sản lượng nguyên liệu thì từ nay đến cuối năm 2017 có thể bán đến 50 container mỗi tháng, một con số nghe qua cũng là tương đối “khủng”.
Song, bên cạnh nhu cầu rất lớn từ Trung Quốc, hội chợ Vietfish năm nay cũng “ganh gánh” một “câu chuyện dài nhiều tập” mà doanh nghiệp đang gặp phải - tình trạng cạnh tranh bán phá giá.
Nếu như ở các kỳ Vietfish trước đây, giá cá tra đang cao ngất ngưởng nhưng chỉ sau một ngày diễn ra hội chợ đã giảm mạnh… thì năm nay cũng không loại lệ. Thậm chí, có doanh nghiệp ngay trong ngày đầu khai mạc đã “phát” giá bán cá tra đi Hong Kong chỉ có 1,8 USD/kg thịt philê. Đến khi hỏi ra mới vỡ lẽ, họ mạ băng ba bốn chục phần trăm, quay tăng trọng “từa lưa” đến nỗi miếng thịt philê nhão “nhoẹt” ra như cháo. Trong khi tiền nguyên liệu hiện đã là 26.000 đồng/kg thì giá xuất khẩu phải từ 2,5 USD.kg trở lên thì mới có lời. Vậy, nếu không ăn gian chất lượng, chắc chắn không thể có giá rẻ đến thế.
Đây cũng không phải là vấn đề gì “mới mẻ” bởi thực trạng một số doanh nghiệp làm bậy làm bạ để giành giật khách hàng đã được cộng đồng doanh nghiệp cá tra nhắc đi nhắc lại nhiều năm rồi. Song, thực tế đáng buồn là không những không thuyên giảm mà thực trạng này luôn bộc lộ trong các kỳ hội chợ, nơi mà lẽ ra hình ảnh và thương hiệu của con cá tra phải được tôn vinh cho khách hàng hiểu.
Bà Nguyễn Thị Hồng Minh, nguyên Thứ trưởng Bộ Thuỷ sản (cũ) từng có hai đề xuất liên quan đến thương hiệu con cá tra. Thứ nhất là xây dựng hình ảnh, tiêu chuẩn philê cá tra quốc gia để chấn chỉnh tình trạng bán giá thấp, làm ăn gian dối chất lượng, gian dối trọng lượng. Thứ hai là phát triển một quỹ thị trường để quảng bá, xúc tiến thương hiệu. Rất tiếc, đến nay Bộ Nông nghiệp vẫn chưa tiếp nhận ý kiến này.
Theo bà Hồng Minh, sản lượng cá tra philê xuất khẩu chiếm tới hơn 80%, nhưng chúng ta vẫn chưa có quy chuẩn rõ ràng, nên mỗi doanh nghiệp làm một đàng. Số làm tốt thì ít mà gian dối thì nhiều, đến lúc cần thiết phải có quy chuẩn để ràng buộc người bán, người mua vào khuôn phép. Có như vậy thì mới tiến tới xây dựng thương hiệu, nâng hình ảnh con cá tra lên được.
…Đến con cá tra đi Mỹ
Trong khi chất lượng của con cá tra đang bị làm gian dối để bán với giá rẻ rúng cho một số thị trường Châu Á dễ tình, thì ngược lại, con cá tra lại được tôn vinh như “ông hoàng bà chúa” tại thị trường Mỹ. Những ngày này, doanh nghiệp cho biết giá bán 1kg cá tra vào Mỹ dao động trên mức 4 USD, trừ chi phí nguyên liệu, còn lời ít nhất từ 16.000 - 20.000 đồng.
Vậy, tại sao con cá tra tại Mỹ có giá cao hơn? Đơn giản là vì, doanh nghiệp đã biết phải làm ăn đàng hoàng hơn như: bán cá tra đúng chất lượng như vốn có, giảm/không quay tăng trọng, giảm mạ băng, kiểm tra gắt gao kháng sinh, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật,… và hơn nữa, phải kiểm tra 100% lô hàng theo quyết định của cục Thanh tra an toàn thực phẩm (FSIS) thuộc bộ Nông nghiệp Mỹ.
Vì hơn ai hết, doanh nghiệp thừa biết nếu vẫn bán cá tra kém chất lượng vào Mỹ sau ngày 2.8 thì nguy cơ bị trả về, thậm chí là cấm xuất khẩu là rất cao khi FSIS nâng tần suất kiểm tra lên 100%.
Tóm lại, việc con cá tra đi Mỹ bị giám sát chặt là tốt hay xấu?
Câu trả lời chắc chắn là tốt hơn bởi điều này sẽ mang lại nhiều hệ quả tốt hơn. Mà quan trọng là tạo cho doanh nghiệp thói quen làm ăn đàng hoàng, thói quen có trách nhiệm và có ý thức kiểm soát nguy cơ mất an toàn vệ sinh thực phẩm.
Nguồn: Bảo Anh - TGTT / EcoClean t/h.